Όταν κοιτάς από πολύ πολύ μακριά, η Γη μοιάζει σαν μια κουκίδα στο απέραντο διάστημα, αλλά είναι… ο πλανήτης μας.
Πιθανόν μάλιστα να γνωρίζεις ότι ανήκει σε ένα ηλιακό σύστημα από τα πολλά που υπάρχουν στο διάστημα, που περιλαμβάνει 8 πλανήτες (και έναν πλανήτη-νάνο) και βεβαίως τον Ήλιο!
Ο Ήλιος βρίσκεται στο κέντρο του συστήματος και όλοι οι πλανήτες βρίσκονται σε τροχιά και γυρίζουν γύρω του.
Πόσο μακριά ή κοντά του βρίσκονται όμως;
Να ένας απλός τρόπος να το μάθεις και να το θυμάσαι!
1. Ηλιακό σύστημα τσέπης
Θα χρειαστείς ένα μολύβι και ένα κομμάτι χαρτί στο ύψος σου (από τα δάχτυλα των ποδιών μέχρι την κορυφή του κεφαλιού σου) που θα είναι τουλάχιστον 5 εκ. φαρδύ.
Το χαρτί αυτό μπορεί να είναι από ταμειακή μηχανή ή από χαρτί του μέτρου, διαφορετικά μπορείς να ενώσεις με συρραπτικό ή με σελοτέιπ πολλά κομμάτια από Α4.
Αρχικά να ποια είναι η σειρά των πλανητών από τον πιο κοντινό στον Ήλιο ως τον πιο μακρινό από αυτόν:
Ερμής, Αφροδίτη, Γη, Άρης, Δίας, Κρόνος, Ουρανός, Ποσειδώνας και Πλούτωνας (ο αγαπημένος μας πλανήτης-νάνος!).
Εάν θες να μάθεις περισσότερα για αυτούς και τις ακριβείς αποστάσεις τους, επισκέψου την ιστοσελίδα της NASA.
Πάρε τώρα το χαρτί σου και ξεκίνα να σημειώνεις τον κάθε πλανήτη:
Ήλιος και Πλούτωνας (άκρες):
Κάνε ένα σημαδάκι σε κάθε μία από τις άκρες της ταινίας σου, ένα μικρό και ένα μεγάλο. Στο μεγάλο γράψε Ήλιος και στο μικρό Πλούτωνας. Αν και ο Πλούτωνας είναι πλανήτης-νάνος, μας χρησιμεύει ως σημείο αναφοράς σε αυτή τη δραστηριότητα, όπως θα μας χρησιμεύσει και η Ζώνη Αστεροειδών παρακάτω.
Ουρανός (½): Δίπλωσε στη μέση την ταινία σου και στη συνέχεια ξεδίπλωσέ την. Εκεί που τη δίπλωσες τράβα μια γραμμή και σημείωσε τον πλανήτη Ουρανό.
Κρόνος (1/4) και Ποσειδώνας (3/4): Ξαναδίπλωσε την ταινία στη μέση και μετά ξανά στη μέση ώστε να χωριστεί στα τέσσερα όταν την ξεδιπλώσεις. Τράβα μια γραμμή στα 2 νέα σημεία που δίπλωσες. Στο σημείο ¼ (δηλαδή κοντά στον Ήλιο) τράβα μια ακόμη γραμμή και σημείωσε τον Κρόνο, ενώ στο σημείο ¾ (δηλαδή κοντά στον Πλούτωνα) σημείωσε τον Ποσειδώνα.
Δίας (1/8): Δίπλωσε τον Ήλιο μέχρι τον Κρόνο. Το σημείο αυτό είναι το ⅛ της ταινίας. Εκεί σημείωσε τον Δία (ανάμεσα στον Ήλιο και τον Κρόνο).
Ζώνη Αστεροειδών (1/16): Δίπλωσε τον Ήλιο μέχρι να συναντήσει τον Δία. Το σημείο αυτό είναι το 1/16. Εκεί σημείωσε την Ζώνη Αστεροειδών.
Άρης (1/32): Πλέον, αρχίζει να υπάρχει μεγάλος συνωστισμός στην ταινία, οπότε είναι δύσκολο να διπλώσεις και να βρεις ακριβείς αποστάσεις. Οπότε, δίπλωσε τον Ήλιο, ώστε να συναντήσει τη Ζώνη Αστεροειδών και στο σημείο αυτό (1/32), σημείωσε τον Άρη.
Γη, Αφροδίτη και Ερμής (ανάμεσα στον Ήλιο και τον Άρη): Δίπλωσε τώρα τον Ήλιο, ώσπου να συναντήσει τον Άρη (1/64) και στη συνέχεια ξαναδίπλωσε αυτό το κομμάτι στη μέση (1/128). Όταν το ξεδιπλώσεις θα έχεις 3 διπλώματα. Το κοντινότερο στον Άρη είναι η Γη, στη συνέχεια η Αφροδίτη και τέλος ο Ερμής (κοντά στον Ήλιο).
Κοίταξε την ταινία που έφτιαξες!
Παρατήρησε πόσο άδειο είναι το διάστημα και πόσο κοντά -αναλογικά- είναι ο πλανήτης μας με το εσωτερικό ηλιακό σύστημα.
Έχε υπόψη σου ότι τοποθετήσαμε τους πλανήτες στη σειρά, τον έναν μετά τον άλλον, μόνο και μόνο για να παρατηρήσουμε τις αποστάσεις τους μεταξύ τους και από τον Ήλιο. Όμως δεν έχουν ποτέ καταγραφεί όλοι οι πλανήτες να βρίσκονται στη σειρά, αφού όχι μόνο γυρίζουν με διαφορετική ταχύτητα, αλλά έχουν και διαφορετικές τροχιές.
Οι πλανήτες στο εσωτερικό ηλιακό σύστημα είναι μικροί και πετρώδεις, ενώ οι εξωτερικοί είναι γίγαντες, γεμάτοι αέρια (εκτός από τον μικρό και παγωμένο Πλούτωνα).
2. Πόσο μεγάλοι είναι οι πλανήτες;
Ξέρεις ποιος είναι ο μεγαλύτερος και ποιος ο μικρότερος πλανήτης στο ηλιακό μας σύστημα; Σωστά!
Ο Δίας και ο Ερμής φυσικά!
Αλλά ο Δίας πόσο μεγαλύτερος είναι από τη Γη και ο Ερμής πόσο μικρότερος;
Σε ποια σειρά θα έβαζες τους άλλους πλανήτες από τον μικρότερο στον μεγαλύτερο;
Πάμε να δούμε!
Υλικά:
Πλαστελίνη, περίπου 1,5 κιλό (φτιάξε τη δική σου ακολουθώντας τη συνταγή της πλαστελίνης κατσαρόλας που θα βρεις εδώ - θα χρειαστεί τριπλή δόση)
8 φύλλα χαρτί με το όνομα του κάθε πλανήτη (καλύτερα να είναι από την ανακύκλωση σου) ή 8 μικρά κουτιά ή μπολ (δεν χρειάζεται να είναι ίδιο μέγεθος)
Οδηγίες:
Αρχικά θα βοηθήσει αν κάνεις την πλαστελίνη ένα ρολό σαν λουκάνικο πριν από κάθε βήμα.
1. Χώρισε τη μπάλα της πλαστελίνης σε 10 ίσα μέρη.
Ένωσε 6 μέρη μαζί και τοποθέτησέ τα στο χαρτί του Δία.
Ομοίως ένωσε 3 μέρη και τοποθέτησέ τα στο κουτί του Κρόνου.
2. Κόψε το κομμάτι που περίσσεψε σε 10 ίσα μέρη.
Πάρε 5 μέρη και ένωσέ τα με τη μπάλα στο χαρτί του Κρόνου.
Ένωσε 2 μέρη και βάλε τα στο χαρτί Ποσειδώνα.
Ένωσε 2 μέρη και βάλε τα στο χαρτί του Ουρανού.
3. Κόψε το υπόλοιπο σε 4 ίσα μέρη.
Πάρε 3 μέρη και ένωσέ τα με τη μπάλα στο χαρτί τοζσζυθυ Κρόνου.
4. Κόψε το υπόλοιπο σε 10 ίσα μέρη.
Ένωσε 2 μέρη και βάλε τα στο χαρτί της Γης.
Ένωσε 2 μέρη και βάλε τα στο χαρτί της Αφροδίτης.
Πάρε 4 μέρη και ένωσέ τα με τη μπάλα στο χαρτί του Ουρανού.
5. Ένωσε τα υπόλοιπα 2 μέρη και κόψε το κομμάτι σε 10 ίσα μέρη.
Βάλε 1 μέρος στο χαρτί του Άρη.
Πάρε 4 μέρη και ένωσέ τα με τη μπάλα στο χαρτί του Ποσειδώνα.
Πάρε 4 μέρη και ένωσέ τα με τη μπάλα στο χαρτί του Ουρανού.
6. Κόψε το υπόλοιπο κομμάτι σε 10 ίσα μέρη.
Ένωσε 7 μέρη και βάλε το στο χαρτί του Ερμή.
Πάρε 2 μέρη και ένωσέ τα με τη μπάλα στο χαρτί του Ουρανού.
Πάρε το τελευταίο μέρος και ένωσέ το με την μπάλα στο χαρτί του Ουρανού.
Στο τέλος, στρογγύλεψε τις μπάλες στο κάθε χαρτί ώστε να μοιάσουν περισσότερο με πλανήτες. Εάν έχεις φτιάξει τη δική σου πλαστελίνη και είναι ακόμη λευκή, μπορείς και να χρωματίσεις τον κάθε πλανήτη με διαφορετικό χρώμα.
3. Φτιάξε το ηλιακό μας σύστημα!
Συνδύασε τις δύο προηγούμενες δραστηριότητες:
Τοποθέτησε τις μπάλες/ πλανήτες που έφτιαξες στις σωστές αποστάσεις που σημείωσες με την 1η δραστηριότητα.
Μόλις δημιούργησες το δικό σου πλανητικό μας σύστημα σε κλίμακα!
Βρες έναν τρόπο να στερεώσεις τους πλανήτες πάνω σε καλαμάκια από σουβλάκι, ώστε να φτιάξεις μία μόνιμη κατασκευή.
Στο βίντεο "Scale: The Solar System", μπορείς να δεις άλλη μία προσπάθεια να δημιουργηθεί το ηλιακό μας σύστημα σε κλίμακα σε μια έρημη έκταση της Νεβάδας στις ΗΠΑ.
Διάβασε και αυτό το συγκινητικό και όμορφο παραμύθι για τον δικό μας πλανήτη, στο οποίο ο συγγραφέας παρουσιάζει τη Γη σε κάποιον που έρχεται εδώ για πρώτη φορά.
Όχι, δεν μιλάει σε εξωγήινο, αλλά σε ένα νεογέννητο μωρό!
Βρισκόμαστε εδώ, Oliver Jeffers, εκδόσεις Ίκαρος
Τι πετυχαίνω με αυτή τη δραστηριότητα
Ανάπτυξη γνώσεων και παρατηρητικότητας, ενίσχυση υπομονής και προσπάθειας, εξερεύνηση της έννοιας της σειροθέτησης και της ταξινόμησης, επαγωγικός συλλογισμός
Άλλα άρθρα που μπορεί να σε ενδιαφέρουν:
Πηγές: